ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ
ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΗ ΚΑΙ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΤΟΥ ΣΕΞ
Οι σεξουαλικές φαντασιώσεις
και τα όνειρα είναι ένα στοιχείο στη ζωή σχεδόν
όλων. Στο φεμινιστικό
κίνημα έγινε μια πολύ πλατιά συζήτηση για το ρόλο
της σεξουαλικής φαντασίωσης
και της πιθανής επήρειας σε ό,τι αφορά τη
συμπεριφορά έξω από τα σεξουαλικά
πλαίσια. Οι τρες βασικές θεωρίες είναι:
1.
Ότι σίγουρα η σεξουαλική φαντασίωση
είναι μία αρχή της σεξιστικής συμπεριφοράς για τους
άνδρες και μία αρχή
έκφρασης αυτοκαταπίεσης για τις γυναίκες.
2.
Ότι οι σεξουαλικές φαντασιώσεις μπορεί
να είναι απλά μία έκφραση και αντανάκλαση του
γενικότερου σεξισμού στην
κοινωνία, και
3.
Ότι οι σεξουαλικές φαντασιώσεις, άσχετα
αν πιστευεται ή όχι είναι ριζωμένες στην ανατροφή
και στη σεξουαλική καταπίεση
της κοινωνίας και στέκονται έξω από τη σφαίρα του
σεξισμός. Αυτή η θεωρία
βλέπει τη φανταίωση σαν κάτι ξεχωριστό απ’ την
κοινωνική πρακτική.
Το
βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιεί το
λεγόμενο “αντι-πορνογραφικό” κίνημα είναι πως η
πορνογραφία καθεαυτή μπορεί
να επηρεάσει τη συμπεριφορά των αντρών έξω από τα
συνήθη σεξουαλικά πλαίσια
και να οδηγήσει στη διάκριση των φύλων, στο
μισογυνισμό και ακόμα στο βιασμό.
Πολλές φεμινίστριες παρόλο που δεν φαίνεται να έχουν
πεισθεί απ’ αυτή την
λογική, ευαισθητοποιούνται ωστόσο απέναντι στο
γεγονός ότι συγκεκριμένοι
τύποι σεξουαλικής φαντασίωσης μπορούν να συμβάλουν
στην καταπίεση των γυναικών
και επομένως βλέπουν σαν καθήκον των φεμινιστριών το
να επικρίνουν τις
φαντασιώσεις τις δικές μας και των άλλων γυναικών,
έτσι ώστε να τις φέρουν
στην ίδια σειρά με τη φεμινιστική “μας πολιτική. Οι
γυναίκες θα πρέπει
επίσης υποτίθεται να προσπαθήσουν να κάνουν
τους άνδρες να… “καθαρίσουν”
τις φαντασιώσεις τους, με τον ίδιο τρόπο που οι
“αντι-πορνό” γυναίκες αισθάνονται
ότι οι άνδρες θα πρέπει να μάθουν να μη θέλουν
πορνό.
Υπάρχει
φυσικά ένας σύνδεσμος ανάμμεσα
στο ρόλο της πορνογραφίας και το ρόλο της
φαντασίωσης μέσα στην σεξουαλικότητά
μας. Ο ρόλος της πορνογραφίας είναι να κεντρίζει τη
φαντασία μας κι έτσι
να δημιουργήσει φαντασιώσεις. Η πορνογραφία δεν
είναι αυτοσκοπός αλλά ένα
μέσον. Είναι το εργαλείο.
Μερικές
φεμινίστριες ισχυρίζονται ότι η φαντασίωση
έχει άμεσο αποτέλεσμα στην γυναικεία κοινωνική
οικονομική, πολιτική και
σεξουαλική θέση στην κοινωνία. Η Sheila Jeffreys
συγγραφέας του βιβλίου
“Anti-Climax”, επισημαίνει ότι κάτω από την αντρική
κυριαρχία, αν κάποιος
αναρωτηθεί γιατί οι γυναίκες δεν είναι ελεύθερες
μπορεί να κοιτάξει τις
μαζοχιστικές τους φαντασιώσεις. Πιστεύει ότι οι
γυναίκες πρέπει να προσπαθήσουν
να αλλάξουν και να “καθαρίσουν” τις φαντασιώσεις
τους, σε συγχρονισμό με
το να εξαλείψουν την πορνογραφία. Όταν γίνει αυτό,
οι άνδτρες θα έχουν
υποτίθεται μειωμένη διέγερση για “φαντασιώσεις που
δεν αναφέρονται στην
ισότητα”. Η αγγλική Εκστρατεία Ενάντια στην
Πορνογραφία και Λογοκρισία
(C.P.C.) συγκεκριμένα, καθορίζει την (αποδεκτή)
“erotika” σαν σεξουαλικό
υλικό αναφερόμενο στην ισότητα και παράλληλα
αντιτίθεται στην (υποτίθεται
μειωτική και επικίνδυνη) “πορνογραφία” η οποία
αναπαριστάνει “δυναμικές”
σχέσεις στο σεξ.
Ίσως η
πρόσφατη μονομανία για τον “καθαρισμό”
της σεξουαλικής σχέσεις, την αλλαγή των φανταιώσεών
μας και τον αυτοματισμό
προς ένα τύπο προκαθορισμένων εκφράσεων
σεξουαλικότητας, δεν είναι τελικά
παρά μία ακόμα απόδειξη συμπόρευσης με την
σεξουαλική καταπίεση, αντί για
ένα “μέρος του αγώνα των γυναικών για ελευθερία”
όπως οι ευαγγελίστριές
της διακηρύσσουν. Έχοντας φαντασιώσεις και
πραγματικά βλέποντας τη σεξουαλική
μας πραχτική μέσα στην “Αρένα των Φύλων” σα μια απλή
αντανάκλαση συμπεριφοράς
και πραχτικής μέσα και έξω από τον κόσμο, ίσως να
μην αποτελεί μία σωστή
αντίληψη του κόσμου στον οποίο θέλουμε να επέμβουμε.
Η “anti-porn/anti-sex”
κίνηση κάνει αυτή την απλή και απλοϊκή εξίσωση:
άντρες που φαντάζονται
ένα βιασμό, προχωρούν κατά κανόνα στην υλοποίησή του
(…) Παρ’ όλα αυτά
πρέπει ν’ αλλάξουν υποτίθεται τις φαντασιώσεις τους
και εμείς να αποσύρουμε
την πορνογραφία γιατί κεντρίζει τη φαντασία. Αλλά
είναι σωστό αυτό;
Πρέπει
οι γυναίκες να φοβούνται περισσότερο
τους άντρες που έχουν φαντασιώσεις βιασμού από
εκείνους που δεν έχουν;
Αξίζει να σημειωθεί επίσης (εν αντιθέσει με το
δημοφιλή μύθο) ότι η πορνογραφία
σπάνια παριστάνει βιασμό, ενώ στα έργα τρόμου, στα
μαζικά μέσα ενημέρωσης
και στις ειδήσεις, όλο και περισσότερο παρουσιάζεται
αυτό το θέμα. Αν η
φαντασίωση σχετίζεται τόσο πολύ με τη συμπεριφορά
έξω από τις σεξουαλικές
σχέσεις, τότε τι συμβαίνει με το γεγονός ότι πολλές
γυναίκες έχουν τη φαντασίωση
του βιασμού τους; Δεν έχει φυσικά ειπωθεί από κανένα
ότι γυναίκες που έχουν
τέτοιες φαντασιώσεις βγαίνουν έξω και προσπαθούν να
πέσουν θύματα βιασμού.
Κάτι τέτοιο θα ήταν άλλωστε γελοίο. Υπάρχει μία
τεράστια διαφορά στο τι
μπορούμε να βρούμε να κεντρίζει τη φαντασία και τι
πραγματικά μπορούμε
και θέλουμε να πράξουμε. Το παιχνίδι του σεξ
συμπεριλαμβανομένων και των
“κακών” φαντασιώσεων, όπως π.χ. του βιασμού, για
τους λόγους της διέγερσης
είναι πιθανόν περισσότερο ποικίλο απ’ ό,τι “γενικά
παραδεκτό” (επειδή αποτελεί
θέμα ταμπού) ειδικά ανάμεσα στις φεμινίστριες.
Τι
γίνεται όμως με τους άντρες; Αν οι σεξουαλικές
φαντασιώσεις των αντρών είναι απλά μία αντανάκλαση
-ή χειρότερα ένας λόγος-
σεξίστικης συμπεριφοράς, τότε είναι και η
μαζοχιστική φαντασίωση στους
άντρες. Έχει ωστόσο αποδειχθεί, πως οι άντρες που
τους αρέσει να τους κτυπάνε,
να τους ταπεινώνουν, ή να τους διατάζουν, είναι
συνήθως οι δικαστές, οι
στρατονόμοι, αξιωματικοί αστυνομίας, ανώτεροι
υπάλληλοι κάποιας επιχείρησης
και άλλοι στα πιο ενεργά πόστα εξουσίας τούτης της
κοινωνίας. Στην ουσία,
η σεξουαλικότητα και μία θέση στην κοινωνία μπορεί
να είναι πολύ πολύ αντίθετα
στοιχεία.
Η
φαντασίωση είναι μια πολύ σκιώδης πλευρά στην
σεξουαλική φύση μας και ακόμα πάρα πολύ λίγα είναι
γνωστά περί του θέματος.
Γιατί ορισμένα μόνο πράγματα μας διεγείρουν; Για
παράδειγμα προέρχονται
όντως ο βιασμός και οι μαζοχιστικές φαντασιώσεις
στις γυναίκες μόνο από
μία γυναικεία εσωτερίκευση και σεξουαλικοποίηση του
υποβαθμισμένου ρόλου
μας στη κοινωνία και στις σχέσεις όπως οι
“anti-porno” θέλουν να υποστηρίζουν;
Ή μήπως είναι ο ρόλος της φαντασίωσης λίγο πιο
περίπλοκος; Ίσως δεν είναι
η αρχική αιτία, αλλά μάλλον είνα το πώς σχετιζόμαστε
με τις φαντασιώσεις
μας αυτό που είναι το σημαντικό.
Θα
συμφωνήσουμε στο ότι πολλές γυναίκες έχουν
φαντασιώσεις για τις οποίες αισθάντονται ένοχες,
ωστόσο η φαντασίωση είναι
ένα προσωπικό παρά πολιτικό θέμα και το πρόβλημα
είναι η ενοχή και όχι
η φαντασίωση. Η ενοχή είναι αυτή που θα πρέπει να
αντιμετωπισθεί. Για παράδειγμα,
σε μία κοινωνία δογματική, με “πακεταρισμένη’
σεξουαλικότητα, μία γυναίκα
αμφισβητεί τις σεξίστικες προθέσεις προς τις
γυναίκες μόνο με τις πράξεις
και τη στάση της. Αν αυτή η ίδια έχει ωστόσο
αποκλειστικά “φυλακισμένες”
σεξουαλικές φαντασιώσεις, αυτό ελάχιστα μπορεί να
επιδράσει πάνω σε οποιαδήποτε/οποιονδήποτε
έξω από τον εαυτό της και πάνω σε
οποιαδήποτε/οποιονδήποτε που αυτή θα
διαλέξει για να τις μοιραστεί μαζί της/του… Όσο μία
γυναίκα αισθάνεται
απόλυτα άνετη με τις δικές της φαντασιώσεις, τι κακό
μπορεί αυτές να κάνουν
και τι δουλειά έχει κάποιος άλλος με αυτές; Το ίδιο
ισχύει φυσικά και με
τους άντρες.
Έχει
σωστά υποστηριχθεί ωστόσο, ότι μερικές
φορές οι άντρες προσπαθούν να αναγκάσουν τις
συντρόφους τους παρά τη θέλησή
τους, να μοιραστούν μαζί τους, ή να πραγματοποιήσουν
κάποιες “προχωρημένες’
φαντσιώσεις τους. Μία κρατική επιτροπή έρευνας
εντυπωσιάστηκε από την μαρτυρία
σ’ αυτό το θέμα. Αλλά εδώ το θέμα δεν είναι η
φαντασίωση, αλλά ΥΠΑΡΚΤΕΣ
άσχημες και άνισες και κακές σχέσεις, χωρίς σεβασμό
προς την γυναικεία
σεξουαλικότητα και σεξουαλική ανεξαρτησία - όπως
συμβαίνει π.χ. με τον
βιασμό στο γάμο. Είναι οι “δυναμικές” σχέσεις αυτές
που ευθύνονται και
αυτές που χρειάζεται ν’ αλλάξουν, όχι οι ερωτικές
φαντασιώσεις.
Η δική
μας άποψη είναι, ότι ίσως αποτελεί κάτι
το τρομερά ενδιαφέρον το να αναζητήσουμε την
προέλευση και την φύση
των φαντισώσεών μας και ύστερα τελικά αν θέλουμε
είτε τις αλλάζουμε είτε
τις επεκτείνουμε, είτε παραμένουμε ευτυχισμένοι για
εκείνο που είναι αυτές.
Όσον αφορά δε τον περιλάλητο αγώνα “κατά του
Σεξισμού”, αυτό το θέμα είναι
το χειρότερο τμήμα από ένα γενικότερο παραπλανητικό
επιχείρημα: η μονομανία
πάνω στον “καθαρισμό” των φαντασιώσεών μας,
δημιουργεί πολύ σύντομα έναν
αληθινό κίνδυνο για το δικαίωμα της γυναίκας να
εξερευνήσει την σεξουαλικότητά
της χωρίς ενοχές και περιορισμούς.
Είμαστε
τώρα στην εποχή της “επιστροφής στις
Βικτωριανές αξίες” στην εποχή του φόβου του AIDS,
της αξανόμενης λογοκρισίας
στις σεξουαλικές σχέσεις των περιορισμών στην
εκπαίδευση του σεξ και των
αντιδραστικών νόμων. ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ συνεπώς η στιγμή για
να υπερασπισθούμε
την ποικιλία στη σεξουαλικότητα και το ρόλο της
σεξουαλικής φαντασίωσης
στη ζωή μας και μην παίξουμε το παιχνίδι του
“σωστού” και του “anti-porno”
φασιζόντων κινήσεων με το να προσπαθούμε να
περιορίσουμε τη φαντσίωση σ’
αυτό και μόνο που κάποια αυτοεξουσιοδοτημένη
φεμινιστική μπατσαρία θεωρεί
“πρεέπον” και “αποδεκτό”.
(από
το τεύχος 30 της
«Ανοιχτή Πόλης», Σεπτέμβριος 1992)
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
ΣΕ:
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ
ΨΥΧΕΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ
ΨΥΧΕΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
"ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ"
ΚΕΙΜΕΝΑ,
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ,
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
"ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ"
(1980 - 1993)
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
|