Στήβεν Κλέϋ Ουϊλσον
(Steven Clay Wilson, Lincoln, Nebraska, 25 Ιουλίου 1941 - )

Αμερικανός σχεδιαστής αντεργκράουντ σχεδιοϊστοριών («κόμικς»), προσωπικότητα της «Αντικουλτούρας» της δεκαετίας του 1960, συνεργάτης των «Zap Comix» και δημιουργός των αντι-ηρώων «Καρό Δαίμονας» («Checkered Demon»), «Ρούμπυ η Λεσβία» («Ruby the Dyke»), «Αστερομάτα Στέλλα» («Star-eyed Stella»), κ.ά.

Ο Ουϊλσον το 1982

ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ Γεννήθηκε στο Λίνκολν της Νεμπράσκα από μια τυπική εργατική οικογένεια, άρχισε να σχεδιάζει από τα 12 χρόνια του, με το τέλος της εφηβείας του είχε ήδη διαμορφώσει τις μορφές του και γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της γενέτειράς του («University of Nebraska»), δίχως όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του: «παράτησα το Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα και μάλιστα γίνομαι έξω φρενών κάθε φορά που θυμάμαι την αιτία, όταν ο αγαπητός καθηγητής μου στις Καλές Τέχνες μου είπε ότι τάχα κάνω… “απεικόνιση” και όχι Τέχνη, επειδή λέει οι φιγούρες μου ήταν υπέρ το δέον ρεαλιστικές και συγκεκριμένες. Ωφελήθηκα βέβαια από αυτή την φυγή μου. Διασκέδασα πολύ περισσότερο μέσα στα μπαράκια και τα ψυχεδελικά στέκια του Haight Ashbury στα ωραία χρόνια της χίπικης ευεξίας…». Έκανε μέχρι τα 27 χρόνια του διάφορα ευκαιριακά επαγγέλματα σε διάφορες πόλεις των Η.Π.Α., δημοσίευσε για πρώτη φορά έργα του το 1966 στο έβδομο τεύχος του περιοδικού ποίησης «Grist» που εξέδιδαν οι Τσαρλς Πλάϋμελ (Charles Plymell) και Τζων Φώουλερ (John Fowler) και έφτιαξε το πρώτο πορτφόλιο σχεδίων του το 1967. ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΚΤΗΣ

Τον Φεβρουάριο του 1968 μετακόμισε από το Κάνσας, όπου ζούσε προσωρινά, στο Σαν Φραντσίσκο, όπου και συνάντησε τους υπόλοιπους (ανερχόμενους τότε) αντεργκράουντ δημιουργούς σχεδιοϊστοριών της Δυτικής Ακτής Ροντρίγκες Σπαίην (Rodrigues Spain), Ρόμπερτ Κραμπ (Robert Crumb, ο «Πάπας του αντεργκράουντ κινήματος»), Γκίλμπερτ Σέλτον (Gilbert Shelton), κ.ά.

Ο ίδιος έχει πει σε μια συνέντευξή του: «μέσω του Ντον Ντόναχιου (Don Donahue) γνωρίστηκα με τον Ρόμπερτ Κραμπ και τον επισκέφθηκα στο σπίτι του, πηγαίνοντάς του θυμάμαι και ένα πορτφόλιο με δικά μου κόμικς. Μου αρέσανε τα κόμικς του προτού γίνουμε φίλοι. Μετά από λίγη ώρα ήμασταν και οι δύο μας φτιαγμένοι και πίττα στο πιοτό. Ενθουσιάστηκε από το πορτφόλιό μου και, αφού πρώτα με παρακολούθησε καθώς έκανα επιτόπου ένα καινούργιο σχέδιο, με ρώτησε τι θα έλεγα σχετικά με το να επεκτείνουμε την ιδέα των κόμικς μέσα στον χώρο του αντεργκράουντ, να κάνουμε δηλαδή αντεργκράουντ κόμικς. Εννοούσε να τυπώνουμε μόνοι μας τις δουλειές μας αντί να κρεμόμαστε από τ’ αρχ… των μεγαλοεκδοτών, όπως η Marvel Comics. Συμφώνησα στην γενικότερη αντίληψη που εξέφραζε η πρότασή του και μου είπε να κάνω 2 - 3 σειρές κόμικς για αρχή. Ύστερα μπάσαμε στο κόλπο και τους Ρικ Γκρίφφιν (Rick Griffin) και Βίκτορ Μοσκόσο (Victor Moscoso) που τότε έκαναν γραφίστικες δουλειές στις ψυχεδελικές αφίσες των κέντρων Φίλμορ και Άβαλον. Φτιάξαμε μία εκδοτική παρέα και συμφωνήσαμε στην έκδοση των Zap Comix, τα οποία αρχίσαμε να πουλάμε μόνοι μας από το πορτ-μπαγκάζ ενός αυτοκινήτου, ήτοι κινητό βιβλιοπωλείο και τα σχετικά…»   
 
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ

Στις σχεδιοϊστορίες του Ουϊλσον, που «αποτελούν συνειδητή αντι-τέχνη, αντι-κουλτούρα και αντι-αισθητική» και επαινέθηκαν ιδιαίτερα από τον Ουϊλιαμ Μπάρροουζ (William S. Burroughs, 1914 - 1997), κυριαρχούν κάθε λογής περιθωριακές, ιδιόρρυθμες ή βίαιες προσωπικότητες, όπως αλήτες, μέλη συμμοριών μοτοσυκλετιστών, λεσβίες, σαδομαζοχιστές, πειρατές, λήσταρχοι, κ.ά., εξαιτίας των οποίων ο Ουϊλσον έγινε ο δεύτερος μετά τον Σπαίην αγαπημένος σχεδιαστής των «Άγγελων της Κόλασης» («Hell’s Angels») της Καλιφόρνιας.

Οι τελευταίοι πρωτογνώρισαν τις σχεδιοϊστορίες του όταν το 1968 ο Wilson «λάδωσε» με ένα πορτφόλιό του τον αρχηγό του παραρτήματος του Ώκλαντ, τον γνωστό «Σόνυ» Μπάργκερ (Ralph Hubert «Sonny» Barger, 1938 -), για να τον αφήσει να μπει δίχως να πληρώσει σε μία συναυλία της Τζάνι Τζόπλιν (Janis Lyn Joplin, 1943 – 1970), όπου οι «Άγγελοι της Κόλασης» είχαν αναλάβει έναντι αμοιβής την περιφρούρηση. 

Τα έργα του Ουϊλσον είναι κραυγαλέα ακραία και βίαια, γι’ αυτό και το κατεστημένο ελάχιστα μπόρεσε να τα αποδεχθεί, πόσο μάλλον να τα αφομοιώσει, όπως έπραξε σε περιπτώσεις άλλων αντεργκράουντ σχεδιαστών, ενώ αυτό που ξενίζει περισσότερο τον αναγνώστη είναι η αντίθεση ανάμεσα στην χυδαιότητα και βιαιότητα των αντι-ηρώων του, από την μία, και τον υπερβολικά «πολιτισμένο» τρόπο με τον οποίο μιλάνε, από την άλλη.    

Ο «ΚΑΡΟ ΔΑΙΜΟΝΑΣ»

Δημοφιλέστερος όλων των αντι-ηρώων του Ουϊλσον είναι ο ανίκητος στην μάχη και ερωτύλος «Καρό Δαίμονας», που έκανε την πρώτη εμφάνισή του το 1968 στο δεύτερο τεύχος του «Zap Comix» και μετά φιλοξενήθηκε αρκετές φορές στο «Weirdo» του Κραμπ. Αλλόκοτος, με κόκκινο δέρμα και ημίγυμνος με καρό παντελόνια, περιφερόταν στον χαοτικό κόσμο των σχεδιοϊστοριών του Ουϊλσον και συγκρουόταν ακατάπαυστα με ζωώδεις πειρατές, μοτοσυκλετιστές συμμορίτες, βιαστές και άλλους εγκληματίες.

O «Καρό Δαίμονας»

Ο δημιουργός του έχει πει γι’ αυτόν: «πάρα πολλοί άνθρωποι ξετρελαίνονται με αυτόν, ίσως γιατί αντιπροσωπεύει το λούμπεν στοιχείο. Η συμπεριφορά του δεν κολλάει στις γνωστές χαριτωμένες των υπαρχόντων ήδη χαρακτήρων που πρωταγωνιστούν στα χιλιάδες κόμικς που κυκλοφορούν. Είναι μπαμπέσης και κυνικός, άρα πιστεύω ότι αρκετοί άνθρωποι αισθάνονται επαρκώς ταυτισμένοι με τον τύπο που αυτός τόσο έντονα εκπροσωπεί…» Ο «Καρό Δαίμονας» ήλθε στο μυαλό του Ουϊλσον όταν είδε το 1967 την ταινία του Φελίνι (Federico Fellini, 1920 - 1993) «Ιουλιέτα των πνευμάτων» («Giulietta degli spiriti», 1965) και μετά μορφοποιήθηκε ως φιγούρα με βάση το πρόσωπο του  μεξικανού φίλου του Ουϊλσον και επίσης καλλιτέχνη Αλφρέδο Αρεγκουϊν (Alfredo Arreguin).

«ΕΝΑΣ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ» Μακριά από τα τετραγωνάκια των κόμικς του, ο S. Clay Wilson παρέμεινε ένας συνηθισμένος άνθρωπος: «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου πιο αλλόκοτο από τον μέσο άνθρωπο, τουλάχιστον από τους μέσους ανθρώπους που εγώ ήδη γνωρίζω. Θέλω δηλαδή να πω ότι και εγώ έχω μία κυρά, τρώγω και αφοδεύω, πηγαίνω στον κινηματογράφο και κόβω βόλτες στην ακροθαλασσιά. Ό,τι κάνει δηλαδή ο οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος που παμψηφεί οι οποιοιδήποτε άλλοι θα τον ανακήρυσσαν 100 % νορμάλ…» ΣΟΒΑΡΟΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ Το 2006 εκδόθηκε από την «Ten Speed Press» η ανθολογία των έργων του με τίτλο «The Art of S. Clay Wilson». Στις 2 Νοεμβρίου 2008 στο Σαν Φραντσίσκο, επιστρέφοντας από την

«Έκθεση Εναλλακτικού Τύπου» («Alternative Press Expo») ο Ουϊλσον λιποθύμησε και έπεσε ή δέχθηκε επίθεση (βρέθηκε μπρούμυτα ανάμεσα σε δύο σταθμευμένα αυτοκίνητα), κτύπησε το κεφάλι του, και υπέστη σοβαρές κακώσεις στον σβέρκο και τον εγκέφαλό του. Έμεινε επί έναν σχεδόν μήνα στα πρόθυρα του θανάτου, αλλά τελικά επέζησε και ανέκτησε τμήμα από την όρασή του και την ομιλία του. Για την πληρωμή των ογκωδέστατων εξόδων της νοσηλείας του έχουν μέχρι τώρα διοργανωθεί πολλές εκδηλώσεις οικονομικής ενίσχυσης. 

Βλάσης Γ. Ρασσιάς, 2008


ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΡΓΩΝ:

«The Art of S. Clay Wilson», εκδόσεις «Ten Speed Press», Berkeley και Toronto, 2006

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Thomas Albright, «Art in the San Francisco Bay Area: 1945-1980», εκδόσεις «University of California Press», Berkeley, 1985
Mark James Estren, «A history of underground comics», εκδόσεις «Ronin Publishing», Berkeley, 1986
Charles Hatfield, «Alternative comics: An Emerging Literature», εκδόσεις «University Press of Mississipi», Jackson, 2005
Περιοδικό «Ανοιχτή Πόλη», τεύχος 14, Μάρτιος 1988

Διαβάστε επίσης:

"S. Clay Wilson, ένας «100 % νορμάλ» αντεργκράουντ δημιουργός"

(περιοδικό ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ, τεύχος 14, Μάρτιος 1988)

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ: 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" 

ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" (1980 - 1993) 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ