Γιόνας Τρινκούνας
(Jonas Trinkunas, Κλαϊπέντα 28 Φεβρουαρίου 1939 – Βίλνα, 20 Ιανουαρίου 2014).

Εθνολόγος, λαογράφος, ηγέτης και πρωθιερέας της Λιθουανικής Εθνικής Θρησκείας, ιδρυτής του φορέα της τελευταίας «Ρόμουβα» («Romuva») και, επί σειρά ετών, πρόεδρος του «Παγκοσμίου Συνεδρίου Εθνικών Θρησκειών».



ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Γεννήθηκε στην Κλαϊπέντα (Klaipeda) της Βαλτικής στις 28 Φεβρουαρίου 1938, αποφοίτησε από το λύκειο της πόλης Κάουνας (Kaunas), σπούδασε από το 1960 έως το 1965 λιθουανική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Βίλνας (Vilnius) και εν συνεχεία Φιλοσοφία.

Στο διάστημα 1969 - 1973 εργάσθηκε στο Πανεπιστήμιο της Βίλνας ως ερευνητικός εταίρος, με αντικείμενο την εθνογραφία και την αρχαία Λιθουανική Θρησκεία, ενώ το 1967 αναβίωσε τους εορτασμούς του Θερινού Ηλιοστασίου (τελετές «Ράσα»), οι οποίοι έγιναν αφορμή για την μετέπειτα ανασυγκρότηση της Λιθουανικής Εθνικής Θρησκείας.

ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ «ΡΟΜΟΥΒΑ»

Οι πατριωτικές και «παγανιστικές» του δραστηριότητες, τον έθεσαν υπό το στόχαστρο της περιβόητης Κα-Γκε-Μπε και τελικά το 1972 απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο, όταν μαθεύτηκε ότι ετοίμαζε διδακτορική διατριβή με θέμα τις θρησκείες της Βαλτικής, κρατήθηκε, ανακρίθηκε και, όταν αφέθηκε ελεύθερος, του απαγορεύθηκε κάθε διδακτική ή ερευνητική δραστηριότητα.

Ήδη από το 1969, με την βοήθεια παλαιότερων πολυθεϊστών που είχαν κάνει κάτεργα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ίντα της Ρωσίας, είχε ιδρύσει την «εθνολογική» εταιρεία «Ρόμουβα» (λέξη που, ως «Romovė», χρησιμοποιούσαν για την θρησκεία τους οι Αρχαιοπρώσοι πολυθεϊστές που κατοικούσαν γύρω από το σημερινό Καλίνινγκραντ), με σκοπούς της την μελέτη και ανάδειξη των παραδόσεων και λατρευτικών πρακτικών των εθνών της Βαλτικής πριν την βίαιη επικράτηση του Χριστιανισμού κατά το πρώτο ήμισυ της δεύτερης «μεταχριστιανικής» χιλιετίας.

Η ίδρυση μιας τέτοιας συλλογικότητας στο μέσον της σοβιετικής κατοχής, είχε απροκάλυπτα αναθερμάνει το αίτημα για επιστροφή στην εθνική Παράδοση που είχε κατατεθεί ήδη από τον 19ο αιώνα από μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο ιστορικός Σιμόνας Νταουκάντας (Simonas Daukantas, 1793 – 1864), ο ιατρός και δημοσιογράφος «πατριάρχης του έθνους» («tautos patriarchas») Γιόνας Μπασαναβίκιους (Jonas Basanavicius, 1851 – 1927), ο ποιητής και φιλόσοφος Βυντούνας (Wilhelm Storost, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Vilius Storostas – Vydunas, 1868 – 1953), κ. ά. Η «Ρόμουβα», που ως λέξη σημαίνει αρμονία και ομορφιά, και είχε επιλεγεί ως τιμή στην μνήμη των Αρχαιοπρώσων πολυθεϊστών που είχαν κατασφάξει οι Τεύτονες σταυροφόροι, τέθηκε εκτός νόμου το 1971 και αρκετά μέλη της φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν, ενώ όσοι ήσαν πανεπιστημιακοί απολύθηκαν.


Επί 16 έτη (1972 - 1988), ο Γιόνας Τρινκούνας εργάσθηκε αναγκαστικά σε περιστασιακές εργασίες, έως την πλήρη απελευθέρωση της Λιθουανίας από τους σοβιετικούς το 1990, η οποία του επέτρεψε να επιστρέψει στην έρευνα (στο «Ινστιτούτο Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας») και την θρησκευτικο-πολιτιστική δράση, με πρώτο βήμα την επαναδραστηριοποίηση της «Ρόμουβα», η οποία είχε ήδη ανασυσταθεί το 1988 ως «Ένωση για την Λιθουανική Εθνική Κουλτούρα».

ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

Δίδαξε στο Παιδαγωγικό Πανεπιστήμιο της Βίλνας, ενώ από το 1990 έως το 1993 θήτευσε Διευθυντής του «Τμήματος Εθνικού Πολιτισμού» του Λιθουανικού Υπουργείου Πολιτισμού. Το 1992, μετά από έρευνα σε όλη την Λιθουανία, και κυρίως στην ύπαιθρο και τα χωριά, εξέδωσε μία ανθολογία λαϊκών παραδόσεων, επιβιώσεων από τα χρόνια πριν την επιβολή του Χριστιανισμού. Την ίδια χρονιά, η «Ρόμουβα» αναγνωρίστηκε ως κανονική («μη παραδοσιακή» ωστόσο) θρησκεία από το Λιθουανικό Κράτος, παρά την αντίδραση της Εκκλησίας, ενώ το 1997, η πατρίδα του τίμησε τον Γιόνας Τρινκούνας με το «Εθνικό Βραβείο Γιόνας Μπασαναβίκιους» για το πολυετές έργο του γύρω από την Λιθουανική εθνική κουλτούρα.

Η μεγάλη όμως στιγμή της δικαίωσης για τον Τρινκούνας ήλθε στις 19 Οκτωβρίου 2002, όταν στον λόφο του εθνικού Δούκα Γκεντιμίνας, ήρωα των Λιθουανών του 14ου αιώνα, στην Βίλνα, έγινε παρουσία κυβερνητικών εκπροσώπων και βουλευτών, η λαμπρή τελετή ανάδειξης του πρώτου πρωθιερέα της Εθνικής Θρησκείας («Krivu Krivaitis») μετά την προ 600 ετών επικράτηση των χριστιανών. Ο Τρινκούνας ορκίστηκε να υπηρετεί τους προγονικούς Θεούς και έλαβε τα ηλιακά σύμβολα της εθνικής ιερωσύνης («krivule») από το χέρι του Αλγκιμάντας Ιντριούνας 
(Algimantas Valentinas Indriunas, 1925 - ), του γηραιότερου μέλους του Λιθουανικού Κοινοβουλίου («Seimas») και συνάμα θρησκευτή της Εθνικής Θρησκείας.
 
Στον πολυετή του αγώνα, ο Γιόνας Τρινκούνας υποστηρίχθηκε ενεργά από την λαογράφο και κοινωνιολόγο σύζυγό του Ινίτζα (Inija Trinkuniene, 25 Οκτωβρίου 1951 - ), ιδρύτρια της πολιτιστικής - μουσικής ομάδας «Κούλγκριντα» («Kulgrida»). Μία από τις κοινές τους επιτυχίες, ήταν η τροποποίηση του εκπαιδευτικού νόμου το 2004, η οποία επέτρεψε την διδασκαλία των αρχαίων παραδόσεων, ώστε «σε κάθε πολίτη να υπάρχουν οι βάσεις της εθνικής κουλτούρας».

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ «ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΕΘΝΙΚΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ»



Ο Γιόνας Τρινκούνας χαιρετίζει στο Κέρναβε τους ξένους πολυθεϊστές, στην ιδρυτική συγκέντρωση του «Παγκοσμίου Συνεδρίου Εθνικών Θρησκειών» (1998)
Από τον Ιούνιο του 1998 (ίδρυση) έως το 2010, θήτευσε πρόεδρος του «Παγκοσμίου Συνεδρίου Εθνικών Θρησκειών» («World Congress of Ethnic Religions», WCER), το οποίο, προς τιμήν του, έδρευε επίσης στην Βίλνα. Τον Αύγουστο του 2010, στην 13η διοργάνωση στην Μπολόνια της Ιταλίας, όπου το WCER μετονομάσθηκε σε «Ευρωπαϊκό Συνέδριο Εθνικών Θρησκειών» («European Congress of Ethnic Religions», ECER), αποσύρθηκε για λόγους υγείας και στην θέση του εξελέγη ο Αντράς Κορμπάν Αρθέν (Andras Corban Arthen).



Τον Δεκέμβριο της προηγούμενης χρονιάς (2009), οι Γιόνας Τρινκούνας και Αντράς Κορμπάν Αρθέν είχαν συμμετάσχει στο «Παγκόσμιο Κοινοβούλιο των Θρησκειών» («Ρarliament of the World’s Religions»), στην Μελβούρνη της Αυστραλίας, όπου πέτυχαν τον προσδιορισμό των αντιπροσωπευόμενων από το WCER ευρωπαϊκών Εθνικών Θρησκειών ως κανονικών αυτοχθόνων Θρησκειών (Indigenous Panel: «The Revival of the European Pagan Religions», 9 Δεκεμβρίου 2009), και όχι αυθαιρέτων «επανοικοδομήσεων» («reconstructions») ή «νέων θρησκευτικών κινημάτων».

Στην 7η διοργάνωση του «Παγκοσμίου Συνεδρίου Εθνικών Θρησκειών», η οποία φιλοξενήθηκε στην Αθήνα, το 2004, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, με φροντίδα και έξοδα του Υπάτου Συμβουλίου των Ελλήνων Εθνικών, ο Τρινκούνας εγκαινίασε τις εκδηλώσεις με την ομιλία του «Το Λιθουανικό Ντάρνα - Η κεντρική αξία της Βαλτικής κουλτούρας», στην οποία, ανάμεσα σε άλλα, ανέφερε:



Γιόνας Τρινκούνας, Μαρίνα Ψαρακη, Βλάσης Ρασσιάς και Ινίτζα Τρινκουνιένε, σε εστιατόριο της Βίλνας, το 1999.

«...ο άνθρωπος ζει και ο κόσμος υπάρχει λόγω των Αρμονιών. Αντιθετικά ζεύγη, όπως φως - σκοτάδι, φωτιά - νερό, άνδρας – γυναίκα, και άλλα, δεν υπονοούν απαραίτητα μια σχέση καλού - κακού. Αυτά τα ζεύγη αντιθέτων δεν είναι στατικά. Όχι μόνον αλληλεπιδρούν, αλλά επίσης αλλάζουν και μεγαλώνουν.

Επίσης δεν υπάρχουν ούτε απόλυτα καλοί, ούτε απόλυτα κακοί Θεοί και Θεές... Το Μπλόγκις, το κακό, είναι απλώς η έλλειψη της Αρμονίας, ή η ανικανότητα να επανέλθει η Αρμονία. Αυτό είναι εμφανές στην φυσική καταστροφή, στις ενέργειες του ανθρώπου ενάντια στην φύση και την τάξη...» και συνέχισε «...η Αρμονία, μια ελληνική λέξη για το λιθουανικό Ντάρνα, είναι από τους σημαντικότερους όρους της Ελληνικής Φιλοσοφίας αλλά και του Ελληνικού Πολιτισμού. Η Αρμονία είναι η συμφωνία μεταξύ του όλου και των μερών που το αποτελούν, μεταξύ του εξωτερικού και του εσωτερικού, μεταξύ του περιεχομένου και της μορφής. Η ζωή, το ήθος, και η μουσική είναι απλώς σφαίρες εκδήλωσης της Αρμονίας και πολλοί Έλληνες φιλόσοφοι, όπως λ.χ. ο Ηράκλειτος, μίλησαν για την ιδέα της Αρμονίας.»



Στις 6 Ιουλίου 2013 τιμήθηκε πάλι για την εθνική του προσφορά, αυτή την φορά από την πρόεδρο της Λιθουανικής Δημοκρατίας Ντάλια Γκρυμπαουσκάϊτε (Dalia Grybauskaitė, 1956 - ), με το «παράσημο του Μεγάλου Δούκα Γκεντιμίνας». Πέθανε στις 20 Ιανουαρίου 2014 στην Βίλνα.


ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ (στην αγγλική γλώσσα)

«Of Gods and Holidays: the Baltic heritage» (1999)
«Baltic Faith» (2000)
«Words for Our Gods and Goddesses» (2007)
«The Way of the Ancient Lithuanian Religion» (2009)
«Baltic Religion today» (2011)


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Owen Davies, «Paganism: A Very Short Introduction», New York, 2011
Barbara Jane Davy, «Introduction to Pagan Studies», Lanham MD, 2007
Prudence Jones - ‎Nigel Pennick, «A History of Pagan Europe», London, 1995
Michael Strmiska, «Modern Paganism in World Cultures: Comparative Perspectives», Santa Barbara CA, 2005
Περιοδικά «Διιπετές», «The Oaks», «The Sacred Serpent»








ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ: 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" 

ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" (1980 - 1993) 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ