|
Σαρλ – Κλωντ Ζαβόγκ
(Charles – Claude Javogues, Bellegarde-en-Forez του Loire, 29 Αυγούστου 1759 – Paris, 10 Οκτωβρίου 1796) Γάλλος «Ιακωβίνος» επαναστάτης, εντεταλμένος αντιπρόσωπος της «Συμβατικής Εθνοσυνέλευσης» κατά την εποχή της λεγόμενης «Τρομοκρατίας», «αποχριστιανιστής» και αργότερα μάρτυρας της ελευθερίας έπειτα από την καταστολή της «συνωμοσίας της Γκρενέλ».
(Rhone – et – Loire) στην «Συμβατική» Εθνοσυνέλευση των Παρισίων με την παράταξη των αριστερών «Ορεινών» («Montagnards»), εντάχθηκε στην «Λέσχη των Ιακωβίνων» και στις 17 Ιανουαρίου 1793 ήταν ένας από τους 380 βουλευτές που ψήφισαν υπέρ της θανάτωσης του έκπτωτου βασιλιά Λουδοβίκου. Στα μέσα του Απριλίου του 1793 υπερασπίστηκε από το βήμα της «Συμβατικής» τον Ζαν - Πωλ Μαρά (Jean - Paul Marat, 1743 – 1793), τον οποίο προσπαθούσαν να παραπέμψουν στο «Επαναστατικό Δικαστήριο» οι «Γιρονδίνοι» με την κατηγορία «της λεηλασίας, της δολοφονίας και της οργάνωσης συνωμοσίας κατά της Συμβατικής» και στις 10 Αυγούστου 1793, διακόπτοντας μία αποστολή του στην Λυών, επέβλεψε προσωπικά την αποφασισμένη από την «Συμβατική» καταστροφή της βασιλικής νεκρόπολης του «Αγίου Διονυσίου» («Νécropole royale de Saint-Denis») του Παρισιού, την εθνικοποίηση των βασιλικών θησαυρών και την εξαφάνιση των λειψάνων των Βουρβόνων είτε θάβοντάς τα σε ανώνυμους τάφους, είτε ρίχνοντάς τα σε ασβεστόλακκους. ΤΙΜΩΡΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ Ήδη από τις 20 Ιουλίου 1793 είχε σταλθεί από την «Συμβατική» μαζί με άλλους δύο βουλευτές, ως εντεταλμένος αντιπρόσωπος για την προετοιμασία της πολιορκίας της ελεγχόμενης από τους αντεπαναστάτες Λυών (Lyons), που άρχισε στις 8 Αυγούστου. Κυρίευσε στις 7 Σεπτεμβρίου το Saint-Chamond, το οποίο μετονόμασε σε «Κοιλάδα του Ρουσσώ» («Val-Rousseau») και στις 12 Σεπτεμβρίου το κάστρο Montrond-les-Bains μετά από σφοδρό κανονιοβολισμό, ενώ υποσχέθηκε να λούσει σε ποταμούς αίματος τους αντεπαναστάτες του Μονμπρισόν που στήριζαν στρατιωτικά την Λυών. Όταν τελικά στις 9 Οκτωβρίου (18 Βεντεμιαίρ του έτους 2) η Λυών έπεσε στα χέρια των δημοκρατών, ο Ζαβόγκ φρόντισε ο ίδιος να απελευθερωθούν άμεσα από τις φυλακές όλοι οι κρατούμενοι εντόπιοι «Ιακωβίνοι» της «Λαϊκής Εταιρείας», την οποία ανασυγκρότησε και διηύθυνε ως πρώτος της νέος πρόεδρος, προτρέποντας σε έναν από τους λόγους του: «εμπρός πολίτες, πάρτε αυτό που σας ανήκει και έπρεπε κανονικά να είχατε απολαύσει εδώ και πολύ καιρό». Στις 12 Οκτωβρίου 1793 η «Συμβατική» των Παρισίων διέταξε την καταστροφή της Λυών και την σκληρότατη τιμωρία των αντεπαναστατών («Lyon fit la guerre à la Liberté. Lyon n’est plus»), έργο το οποίο πρόθυμα ανέλαβε ο Ζαβόγκ. Όλα τα σπίτια των πλουσίων κατεδαφίστηκαν, ενώ 1900 περίπου αντεπαναστάτες εκτελέστηκαν με τυφεκισμό ή «γκιγιοτίνα». Επέβαλε φορολογία στους πλούσιους του Σαιντ Ετιέν (Saint – Etienne, το οποίο μετονόμασε σε «Commune d’Armes») που είχε στηρίξει την ανταρσία, ίδρυσε τοπικό επαναστατικό στρατό («Force révolutionnaire du département de la Loire») δύναμης 200 ανδρών, διέταξε την εκτέλεση εξήντα τεσσάρων ακόμα αντεπαναστατών «μουσκαντίνων» («muscadins») και 23 μοναχών του Feurs (όπου οι χριστιανομοναρχικοί είχαν κόψει το λαρύγγι του δημοκρατικού δήμαρχου Jacques Berthuel αφού πρώτα τον είχαν διαπομπεύσει και επίσης εκεί κοντά, στο Salvizinet, είχαν κάψει 50 δημοκρατικούς σε έναν αχυρώνα) και εξουδετέρωσε όλα τα χριστιανομοναρχικά στοιχεία του Μονμπρισόν, το οποίο μετονόμασε σε «Mont-brisé» («Σπασμένο βουνό»).
Στα μέτρα του, οι φανατικοί χριστιανοί απάντησαν με σαμποτάζ και καθημερινές σχεδόν βεβηλώσεις των συμβόλων της Επανάστασης, όπως των «δέντρων της Ελευθερίας» ή των διαφόρων αγαλμάτων που συμβόλιζαν την Δικαιοσύνη, την Ελευθερία ή αυτή την ίδια την Δημοκρατία. Όσοι βεβαίως σαμποτέρ συλλαμβάνονταν, στέλνονταν από τον Ζαβόγκ άμεσα στην λαιμητόμο. Τέλος, στις 10 Νιβόζ του έτους 2 (30 Δεκεμβρίου 1793) διοργάνωσε μία «επαναστατική εορτή», στην οποία συμπεριλαμβανόταν και ο συμβολικός αποκεφαλισμός των μοναρχών της Αγγλίας και του Πιεμόντε, του πρωθυπουργού της Αγγλίας Πιτ (William Pitt, 1759 – 1806) και του πάπα της Ρώμης. ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ Από την μία ο υπερβάλλων ζήλος του στην εξουδετέρωση των χριστιανομοναρχικών και αντεπαναστατικών κύκλων και από την άλλη η προσβλητική συμπεριφορά του προς τους συνεργάτες του αλλά και προς διάφορες γυναίκες όταν ήταν μεθυσμένος (και ήταν συχνά), προκάλεσε πολύ σύντομα καταγγελίες εναντίον του, που κορυφώθηκαν όταν στο τέλος συνέλαβε και ένα στέλεχος των «Ιακωβίνων» του τμήματος Puy-de-Dome. Μετά από αίτημα των μελών της «Λέσχης» του Αμπέρ (Ambert) της Ωβέρνης, που τον κατηγορούσαν ότι «ασκούσε απίστευτη δεσποτεία», «έβριζε την Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας» («άθλια ερπετά», «σκουλήκια», κ.λπ.) και «εξέφραζε ανατρεπτικές κοινωνικές απόψεις», ανακλήθηκε δύο φορές στο Παρίσι, για να δώσει εξηγήσεις μπροστά στην «Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας». Η πρώτη ανάκλησή του από την επιτροπή, στην οποία αρνήθηκε να υπακούσει, ήλθε στις 11 Δεκεμβρίου και ακολουθήθηκε από μία δεύτερη στις 8 Φεβρουαρίου 1794, αυτή την φορά από την «Συμβατική», την οποία είχε πιέσει ο «ροβεσπιεριστής» Ζωρζ Κουτόν (Georges Auguste Couthon, 1755 – 1794). Μετά από αυτήν την δεύτερη ανάκλησή του, παρ’ όλο που ο Κουτόν που τον εξέτασε δεν εισηγήθηκε τελικά την τιμωρία του, έγινε προσωπικός εχθρός όλων των τότε μελών της «Επιτροπής Κοινής Σωτηρίας», αλλά κυρίως του Κουτόν και του Μαξιμιλιανού Ροβεσπιέρου (Maximilien Francois Marie Isidore de Robespierre, 1758 – 1794). Από το βήμα μάλιστα της «Λέσχης των Ιακωβίνων» είχε στην συνεδρία της 26ης Iουλίου 1794 (8ης Θερμιδώρ του έτους 2, της παραμονής δηλαδή του πραξικοπήματος κατά των «ροβεσπιεριστών») στραφεί ανοικτά κατά του τελευταίου, φωνάζοντας «δεν είμαστε ούτε φραξιονιστές, ούτε συνωμότες, όμως δεν θέλουμε να ηγείται στους Ιακωβίνους ένας μόνον άνθρωπος!», προκαλώντας την άμεση αντίδραση του Ροβεσπιέρου: «σε ευχαριστώ πολύ για το που αποκαλύφθηκες τόσο απροκάλυπτα, αλλά και για το που με έκανες να μάθω καλύτερα τους εχθρούς μου μα και τους εχθρούς της πατρίδας μας». ΔΙΩΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ «ΘΕΜΙΔΩΡΙΑΝΟΥΣ» Όταν ο Ροβεσπιέρος και οι οπαδοί του ανατράπηκαν στις 28 Ιουλίου 1794 και άλλοι καρατομήθηκαν και άλλοι κλείστηκαν στις φυλακές, ο Ζαβόγκ δεν κυνηγήθηκε αφού θεωρείτο «αντι-ροβεσπιεριστής». Τον Απρίλιο του 1795 όμως, του απαγγέλθηκε κατηγορία «τρομοκράτη» από το τμήμα του Λουάρ και εν συνεχεία εκδόθηκε ένταλμα σύλληψής του. Για ν’ αποφύγει την σύλληψη, υποχρεώθηκε να κρύβεται σε διάφορα σπίτια ομοϊδεατών του και όταν τελικά πιάστηκε την 1η Ιουνίου (13 Πραιριάλ του έτους 3) μαζί με εννέα ακόμη μέλη των «Ορεινών», έπειτα από ένα κυνήγι «συνωμοτών» που ξέσπασε μετά την αιματηρή κατάληψη από «Αβράκωτους» του κτιρίου της «Εθνοσυνέλευσης» στις 20 Μαϊου, γλίτωσε την σίγουρη θανατική καταδίκη του λόγω της αμνηστίας που δόθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1795 (4 Μπρυμαίρ του έτους 4). Λίγο μετά την αποφυλάκισή του, ήλθε σε επαφή με τους επαναστάτες της οργάνωσης «Κοινωνία των Ίσων» του Γράκχου Μπαμπέφ. Η «ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΤΗΣ ΓΚΡΕΝΕΛ» Όταν σε λίγο, στις 10 Μαϊου 1796 (21 Φλορεάλ του έτους 4), ο Μπαμπέφ και αρκετοί σύντροφοί του της «Κοινωνίας των Ίσων» συνελήφθησαν και κλείστηκαν στις φυλακές, οι ομοϊδεάτες τους άρχισαν να σχεδιάζουν τρόπους απελευθέρωσής τους. Στην απόπειρα των τελευταίων «Ιακωβίνων» στις 9 Σεπτεμβρίου 1796 να προκαλέσουν λαϊκή εξέγερση και να παρασύρουν μαζί τους το σώμα στρατού που έδρευε στο στρατόπεδο της Γκρενέλ (Grenelle), συμμετείχε και ο Ζαβόγκ. Όμως τα σχέδια των επαναστατών είχαν προδοθεί από χαφιέδες, με αποτέλεσμα πάνω από 100 εξεγερμένοι να πέσουν έξω από τις πύλες του στρατοπέδου, κάτω από τα πυρά του ταγματάρχη Μαρλό (Marlo) και περισσότεροι από 800 να συλληφθούν και να καταλήξουν στις φυλακές. Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν και ο Ζαβόγκ. ΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ Οι δίκες έγιναν από έκτακτα στρατοδικεία στις αρχές του Οκτωβρίου 1796. Εκατοντάδες καταδικάστηκαν σε πολυετείς φυλακίσεις και εξορία, ενώ 32 επαναστάτες καταδικάστηκαν αμετάκλητα σε θάνατο και 29 από αυτούς τουφεκίστηκαν τα ξημερώματα της 10ης Οκτωβρίου έξω από το στρατόπεδο της Γκρενέλ. Ανάμεσά τους ήταν και ο 37χρονος Ζαβόγκ, που βάδισε υπερήφανα προς τον θάνατο, τραγουδώντας δυνατά την «Μασσαλιώτιδα». Βλάσης Γ. Ρασσιάς, 2008 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: David Andress, «The Terror: The Merciless War for Freedom in Revolutionary France», New York, 2006 P. Bessand - Massenet, « L' attaque de Grenelle. Les communistes en 1796», Paris, 1926 Philippe Buonarroti, «Gracchus Babeuf et le Conspiration des Egaux», Paris, 1830 William D. Edmonds, «Jacobinism and the revolt of Lyon, 1789 – 1793», Oxford, 1990 Paul R. Hanson, «Historical Dictionary of the French Revolution», Lanham, MD, 2004 Colin Lucas, «The Structure of the Τerror. The example of Javogues and the Loire», Οxford, 1973 Βλάσης Ρασσιάς, «Λαιμητόμος Αρετή. Ροβεσπιέρος, Σαιν Ζυστ, Κουτόν», Αθήνα, 2007 Albert Soboul (ed.), «Dictionnaire historique de la Révolution française», Paris, 1989 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ: ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" (1980 - 1993)
|
